راههای تشخیص عفونت

مقدمه

در همه این روشها نمونه‌ای که به آزمایشگاه فرستاده می‌شود و بررسیها روی آن انجام می‌گیرد، بسته به محل عفونت و نوع عفونت وشک پزشک می‌تواند از خون ، مایع نخاعی ، ادرار ، مدفوع ، خلط و یا نمونه‌هایی از محل عفونت مثلا از پوست ، مغز ، ریه ، دستگاه گوارش و یا آبسه یا مایع و چرک خارج شده از محل عفونت ، تهیه شود.

تشخیص با مشاهده مستقیم ارگانیسم

تشخیص از طریق شناسایی آنتی‌ژنهای میکرب

برخی عوامل بیماریزا را می‌توان با بررسی نمونه بافتی از لحاظ آنتی‌ژنهای میکروب شناسایی کرد. این بررسیها را می‌توان ظرف مدت کوتاهی که اغلب کمتر از یک ساعت است، انجام داد. مثلا بعضی از میکروبهای عامل مننژیت ر ا می‌توان به سرعت با شناسایی آنتی‌ژن پلی‌ساکاریدی اختصاصی در مایع مغزی نخاعی CSF (با استفاده از روش آگلوتیناسیون لاتکس) تشخیص داد. در روش ایمنوفلورسانس نیز با استفاده از پادتن‌های ضد ارگانیسمها می‌تواند عوامل بیماریزایی را شناسایی نمود. که از آن جمله عفونتهای تنفسی و هپاتیت B است.

تشخیص با بررسی پاسخهای ایمنی یا التهابی

بررسی بافتهای جدا شده یا تکه‌برداری شده به منظور ملاحظه تغییرات مرضی بافتی ، اغلب نحوه پاسخ التهابی میزبان را آشکار می‌کند. به عنوان یک اصل کلی ، ظهور گلبولهای سفید نوتروفیل در عفونت حاد باکتریایی ، ظهورگلبولهای سفید لنفوسیت در عفونتهای ویروسی ، قارچی و عفونتهای مزمن دیده می‌شود. و نوع ائوزینوفیل گلبول سفید اغلب در عفونتهای ناشی از کرمها دیده می‌شود. به همین ترتیب بررسی مایعات آلوده‌ای نظیر مایع مغزی نخاعی یا خون به شناسایی علت عفونت کمک می‌کند.
از روی پاسخهای ایمنی سلولی میزبان نیز می‌توان به برخی تشخیصها دست یافت. مثلا تست سل که روی پوست دست انجام می‌شود، نوعی پاسخ ایمنی سلولی است که مثبت شدن آن حاکی از وجود عفونت فعال یا قبلی با سل است.


برای تشخیص برخی عفونتها و بویژه عفونتهای ناشی از ارگانیسمهایی که کشت آنها مشکل است و یا برای کارکنان آزمایشگاه خطرناک است، می‌توان از این روش استفاده کرد.

تشخیص از طریق شناسایی توالی‌های نوکلئوتیدی میکروب

تشخیص از طریق جدا کردن ارگانیسم در محیط کشت

در این روش نمونه بافتی را در محیطهای کشت مخصوص به خود کشت می‌دهند و با رشد عامل بیماریزا ، عفونت را تشخیص می‌دهند. جدا کردن میکرب منفرد از یک ناحیه آلوده معمولا نشان دهنده آن است که عفونت ناشی از آن ارگانیسم است. با این حال اطلاعات حاصله باید بر اساس زمینه علایم بالینی تفسیر شوند. در مواردی که احتمالا نمونه‌های جدا شده حساس هستند، نمونه را باید با دقت فراوان از نظر رعایت شرایط استریل مستقیما در محیط کشت قرار داد.

جدا کردن باکتریهای بیماریزای شایع به آسانی در اکثر آزمایشگاههای بیمارستانی قابل انجام است. ولی از آنجا که تمامی ویروسهای بیماریزای قابل کشت برای رشد نیاز به سلولهای یوکاریوتیک دارند، جدا کردن ویروس پر هزینه بوده و اغلب پرزحمت و غیر معمول است